شرح حدیث «ثواب و عقاب به اندازه عقل و تفکر انسان»
سند حدیث
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ:
متن حدیث
إِنَّمَا يُدَاقُّ اللَّهُ الْعِبَادَ فِي الْحِسَابِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى قَدْرِ مَا آتَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ فِي الدُّنْيَا.
ترجمه حدیث
خداوند در روز قیامت به اندازه عقلی که در دنیا به آنها داده است در حسابشان دقت و خرده گیری می کند.
نکات و توضیحات
علی قدر:
در اینجا می توان اینطور نتیجه گیری کرد که عقل تمامی انسان ها به یک صورت نیست.
علت عقاب به اندازه عقول:
اینکه چرا خداوند همه را به یک اندازه عقاب نکرده و هر کس را به اندازه عقلش عقاب و جزا می دهد این است که در صورتی که خداوند متعال بیش اندازه عقاب و جزا دهد عقاب بلا بیان می شود و عقاب بلا بیان از حکیم دور است و خداوند نیز حکیم است. برای اطلاعات بیشتر می توانید مطلب «چرا خداوند به اندازه عقل جزا می دهد؟» را مطالعه نمایید.
شبهه پیشامد جبر:
در اینجا شبهه می شود که اگر میزان دقت خداوند در روز قیامت بر پایه عقول است و عقول را هم خداوند عطا می کند جبر پیش می آید و جواب شبهه این است که در روایت اول بیان شد که خداوند عقل را برای افرادی کامل می کند که او را دوست داشته باشد و خداوند نیز کسانی را دوست دارد که اوامر و نواهی او را انجام دهد. برای اطلاعات بیشتر می توانید مطلب «چرا عقل انسان با محبت خداوند کامل می شود؟؟» را مطالعه نمایید.