شرح حدیث «علم بهتر است یا ثروت»
سند حدیث
عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ غَيْرُهُ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ السَّبِيعِيِّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ سَمِعْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يَقُولُ:
متن حدیث
أَيُّهَا النَّاسُ اعْلَمُوا أَنَّ كَمَالَ الدِّينِ طَلَبُ الْعِلْمِ وَ الْعَمَلُ بِهِ أَلَا وَ إِنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ أَوْجَبُ عَلَيْكُمْ مِنْ طَلَبِ الْمَالِ إِنَّ الْمَالَ مَقْسُومٌ مَضْمُونٌ لَكُمْ قَدْ قَسَمَهُ عَادِلٌ بَيْنَكُمْ وَ ضَمِنَهُ وَ سَيَفِي لَكُمْ وَ الْعِلْمُ مَخْزُونٌ عِنْدَ أَهْلِهِ وَ قَدْ أُمِرْتُمْ بِطَلَبِهِ مِنْ أَهْلِهِ فَاطْلُبُوهُ.
ترجمه حدیث
ای مردم! بدانید نهایت و کمال دین جوییدن علم و عمل به آن است؛ آگاه باشید که قطعا طلب علم بر شما واجب تر از طلب مال است، [چراکه] مال تقسیم و ضمانت شده است و یک فرد عادل میان شما تقسیم و ضمانت کرده و وفا می کند[به این تقسیم] برای شما؛ اما علم در میان اهل آن پنهان شده است و امر شده اید به یافتن آن از اهل آن، پس آن را بجویید.
نکات و توضیحات
سند:
این سند دارای تحویل است و در واقع 3 سند است:
علی بن محمدعن سهل بن زیاد عن ابن محبوب و…
غیره عن ابن محبوب و…
محمد بن یحیی عن احمد بن محمد بن عیسی عن ابن محبوب و…
المال مقسوم:
طبق روایات رزق بر 2 قسم است، یک رزقی است که به دنبال انسان می آید و مضمون است و یکی هم رزقی است که با حرکت می آید.
عادل:
عدالت با مساوات تفاوت دارد و این بدین معنا نیست که خداوند به همگان به یک اندازه رزق می دهد بلکه بر طبق شرایط به عدالت تقسیم شده است.
عند اهله و من أهله:
تأکید روایت در اینکه دوبار اهل را با فاصله یک کلمه تکرار می کند حائز اهمیت است که به هیچ وجه نباید از غیر اهل روایت را طلب نمود و چه کسی اهلیتی بیشتری بعد از راسخون دارند؟! پیامبر: انا مدینه العلم و علی بابها